تفاوت لیزیک (فمتولیزیک) ، لازک (transPRK- PRK)، اسمایل چیست؟

 

تفاوت لیزیک، لازک (transPRK- PRK)، اسمایل را میتوان از لحاظ روشهای لیزری اصلاح ضعیفی چشم به 2 دسته کلی تقسیم کرد:

1. اصلاح سطحی یا surface ablation: لیزر از سطح قرنیه پس از برداشتن اپیتلیوم قرنیه شروع به اصلاح ضعیفی چشم میکند. این نوع شامل لازک LASEK، پی آر کی PRK، ترانس پی آر کی transPRK میباشد.
2. اصلاح درون استرومای قرنیه یا intra-stromal: شامل لیزیک Lasik، فمتولیزیک Femto-Lasik، اسمایل SMILE (یا فمتواسمایل Femto-SMILE) میباشد که بدون برداشتن اپیتلیوم قرنیه انجام میشوند.

برای اطلاع از لایه های قرنیه اینجا را کلیک کنید.

اصلاح سطحی یا Surface Ablation

• لازک LASEK، پی آر کی PRK، ترانس پی آر کی transPRK

لازک LASEK

در لازک اپیتلیوم قرنیه توسط الکل برداشته میشود. الکل 20% به مدت 20 ثانیه در قسمت 9 میلیمتر مرکز قرنیه گذاشته شده و سپس الکل با سرم شسته میشود. گذاشتن الکل باعث شل شده اپیتلیوم قرنیه شده و به برداشته میشود. سپس روی استروما و لایه بومن باقیمانده، لیزر جهت اصلاح ضعیفی چشم زده میشود. در گذشته اپیتلیوم برداشته شده توسط الکل و کنار گذاشته شده، مجدد روی قرنیه بازگردانده میشد اما با توجه به اینکه این اپیتلیوم دیگر زنده نبوده لذا مجدد روی قرنیه باز گردانده نشده و تنها یک لنز پانسمانی گذاشته میشود تا اپیتلیوم تازه و زنده مجدد از اطراف به سمت مرکز رشد کرده و ظرف 3 تا 4 روز مجدد سطح قرنیه ترمیم شود (اپیتلیوم قرنیه مانند پوست بدن بوده که قادر است ظرف چند روز ترمیم شود).

 

روش اصلاح سطحی، در چشمهای با قرنیه نازکتر از 500 میکرون، قابل انجام هست.

پی آر کی PRK

در پی آر کی، اپیتلیوم قرنیه توسط هاکی نایف hockey knife بدون ریختن الکل برداشته میشود. به علت عدم استفاده از الکل، برداشتن اپیتلیوم زنده و چسبیده به استرومای زیرین خود، مقداری مشکلتر میباشد. اما به علت عدم استفاده از الکل روی قرنیه، التهاب و درد و سوزش بعد از عمل نسبت به لازک ممکن است کمتر باشد. سپس لیزر روی استروما و لایه بومن شروع به اصلاح ضعیفی میکند و نهایتاً لنز تماسی پانسمانی جهت ترمیم اپیتلیوم قرنیه گذاشته میشود.

امروزه عنوان “لازک” و “پی آر کی” را بجای هم ممکن است بکار ببرند و بطور کلی در اینها اپیتلیوم قرنیه، با یا بدون کمک الکل برداشته میشود و بقیه عمل یکسان بوده، لیزر اعمال شده و در نهایت لنز تماسی پانسمانی جهت ترمیم اپیتلیوم برداشته شده گذاشته میشود.

ترانس پی آر کی transPRK

در ترانس پی آر کی، برداشتن اپیتلیوم قرنیه توسط لیزر انجام میشود. لیزر دقیقاً به اندازه ای که لازم است اپیتلیوم قرنیه را برداشت میکند و بلافاصله بدون توقف، لیزر جهت اصلاح ضعیفی چشم شروع میشود. در ترانس پی آر کی به علت اینکه دقیقاً اپیتلیوم به حداقل اندازه مورد نیاز برداشته میشود، سرعت بهبود اپیتلیوم در روزهای اول سریع بوده و اگر در لازک و پی آر کی، اپیتلیوم ظرف 4-5 روز ترمیم میشود (دروه ای که فرد ممکن است مقداری درد و سوزش و اشک ریزش داشته باشد)، در ترانس پی آر کی این دوره کوتاهتر بوده و ظرف 3-4 روز معمولاً اپیتلیوم ترمیم میابد.

در تمام این روشهای اصلاح سطحی، در پایان لیزر بنا به صلاحدید پزشک و نمره چشم، ممکن است محلول مایتومایسین Mitomicin بمدت چند ثانیه روی قرنیه گذاشته شود که در آینده، فرد قرنیه شفافتری داشته باشد.

اصلاح درون استرومای قرنیه یا intra-stromal

• لیزیک Lasik، فمتولیزیک Femto-Lasik، اسمایل SMILE (یا فمتواسمایل Femto-SMILE)

در این روشها، اپیتلیوم و استرومای سطحی پس از پایان عمل دست نخورده باقی مانده و در نتیجه بعد از عمل نیازی به ترمیم اپیتلیوم یا لایه سطحی چشم همانند لازک نیست. در دوره ترمیم اپیتلیوم در لازک، فرد ممکن است درد و سوزش داشته باشد و تا ترمیم کامل آن تاری دید ممکن است داشته باشد. اما در روشهای intra-stromal، لیزر مستقیماً در قسمت داخل استروما اعمال شده و لایه های سطحی چشم دست نخورده میمانند.

در روش فمتولیزیک و فمتواسمایل (اسمایل)، حداقل ضخامت قرنیه قبل از عمل لازم است 500 میکرون باشد به شرطی که پس از اصلاح با لیزر برای میزان ضعیفی چشم، در پایان عمل 400 میکرون ضخامت قرنیه باقی بماند.

لیزیک Lasik

در این روش، اپیتلیوم و لایه سطحی استروما جهت ایجاد فلپ Flap، توسط یک چاقوی ظریف بنام مایکروکراتوم Micro-keratome صورت میگیرد. مایکروکراتوم قادر است ضخامتهای بین 160 تا 180 مایکرون از سطح قرنیه را ایجاد کند اما به علت اینکه دقت لازم را ندارد و گهگاه ممکن است ضخامت بیشتر از قرنیه حتی تا 220 مایکرون را بردارد امروزه کمتر انجام میشود. برای توضیح بیشتر در مورد مایکروکراتوم میتوانید به اینجا مراجعه کنید.

سپس فلپ ایجاد شده کنار گذاشته شده و زیر آن روی استرومای باقیمانده قرنیه لیزر جهت اصلاح ضعیفی چشم زده میشود.

نهایتاً فلپ کنار گذاشته شده به سر جای اول خود برگردانده میشود. به علت اینکه در لیزیک اپیتلیوم قرنیه دست نخورده بوده و نیاز به ترمیم ندارد، معمولاً بعد از 2 ساعت فرد هیچ درد و سوزشی نداشته و دید عالی بعد از 2 ساعت از عمل پیدا میکند.

امروزه به علت اینکه لیزیک جهت ایجاد فلپ قرنیه دقت لازم را نداشته، کمتر انجام میشود و جای آنرا فمتولیزیک که دقت بسیار بالایی جهت ایجاد فلپ دارد گرفته است.

فمتولیزیک Femto-Lasik

در این روش، برش اپیتلیوم و استرومای سطحی جهت ایجاد لایه یا فلپ Flap قرنیه توسط لیزر فمتوسکند Femto-second  با دقت بسیار بالا انجام شده و دستگاه دقیقاً به همان اندازه ای که به آن داده میشود میتواند ضخامت فلپ را ایجاد کند. حتی امکان ایجاد فلپهای نازک تا حد 80 مایکرون نیز بوده و عوارض ناشی از ضخامت بالای فلپ در لیزیک، در فمتولیزیک به حدّاقل میرسد.

اسمایل SMILE (یا فمتواسمایل Femto-SMILE)

در اسمایل، جهت اصلاح ضعیفی، فلپ ایجاد نمیشود. لیزر در عمق استروما در دو سطح مختلف برش داده و یک لنتیکول (lenticule) یا عدسی که دقیقاً به اندازه میزان ضعیفی چشم میباشد ایجاد میکند. سپس این لنتیکول از یک برش حدوداً 3 میلیمتری درآورده میشود. مزیت اصلی اسمایل به فمتولیزیک نداشتن فلپ هست. لذا این روش برای ورزشکارانی که احتمال برخورد ضربه به چشم را دارند مناسب میباشد . در لیزیک و فمتولیزیک فلپ با ضربه مشت بسیار محکم احتمال جابجایی حتی بعد از گذشت سالها از عمل وجود دارد.