تغییر رنگ چشم، موضوعی است که تمایل به آن در جامعه رو به افزایش است. در حال حاضر 4 روش تغییر رنگ چشم وجود دارد:
- لیزر Laser Eye Color Change
- کراتوپیگمنتیشن kerato-pigmentation
- کاشت عنبیه مصنوعی Artificial Iris Implant
- تغییر رنگ چشم بوسیله قطره و یا پماد iCOLOUR
رنگ چشم افراد را توسط رنگ عنبیه فرد مشخص میشود. میزان ملانین درون سلولهای سطحی عنبیه چشم، میزان تیرگی رنگ چشم را مشخص میکند.
فهرست محتویات
تغییر رنگ چشم بوسیله لیزر Laser Eye Color Change
امروزه امکان تغییر رنگ دائمی چشم بوسیله لیزر وجود دارد. در این روش نوع خاصی از لیزر Nd-YAG استفاده میشود. اسپاتهای Spot لیزر بر روی سطح عنبیه تابیده میشود.
عنبیه مانند دیافراگم دوربین عکاسی با باز و بسته شدن، میزان نوری که به شبکیه میرسد را تنظیم میکند. در وضعیت با نور زیاد عنبیه جمع شده و مرکز آن که مردمک میباشد و سوراخی است جهت عبور نور به داخل چشم تنگتر میشود. در وضعیت با نور کم، مردمک بازتر میشود.
میزان رنگدانه یا پیگمان درون سلولهای سطحی عنبیه میزان پررنگی عنبیه و رنگ چشم فرد را تعیین میکند. هر چه این پیگمانها در سلولهای سطحی بیشتر باشند، عنبیه و در نتیجه رنگ چشم فرد تیره تر میباشد.
در تغییر رنگ چشم توسط لیزر، اسپاتهای لیزر به سطح عنبیه، زده میشود. با برخورد لیزر به سطح عنبیه، پیگمانهای (رنگدانه) درون سلولهای رنگدانه ای عنبیه آزاد شده، مقداری درون اتاق قدامی چشم آزاد شده، و مقداری هم از طریق عروق خونی عنبیه جذب میشوند. پیگمانهای آزاد شده درون اتاق قدامی چشم، به همراه جریان مایع اتاق قدامی، به سمت شبکه ترابکولار (trabecular meshwork) هدایت شده تا از این طریق نیز جذب خون شوند. شبکه ترابکولار مانند فیلتر عمل کرده و مایع و پیگمانهای کوچک از آن رد شده، اما پیگمانهای بزرگ در آن گیر میکنند.
در روش لیزری تغییر رنگ چشم، در طی جلسات متوالی اسپاتهای لیزر زده میشوند. فواصل بین جلسات بهتر است 1 تا 1.5 ماه باشد تا از عوارض احتمالی لیزر کاسته شده و اثربخشی هر جلسه مشخص شود. زمان لازم برای اینکه اثر اسپاتهای لیزر روی چشم مشخص شود و تغییر رنگ نمایان شود، حداقل 1.5 ماه میباشد. تعداد جلسات لیزر بستگی به شدت پررنگی عنبیه فرد دارد. بطور متوسط 5 جلسه مورد نیاز هست اما در چشمهای روشن ممکن است جلسات کمتر و در چشمهای تیره تر جلسات بیشتر نیاز میباشد.
در روش لیزر، رنگ نهایی چشم توسط فرد قابل انتخاب نیست. بعد از کامل کردن جلسات و از بین رفتن پیگمانهای سطحی عنبیه، رنگ استرومای عنبیه یا بافت همبند زیر لایه رنگدانه، مشخص میشود. این لایه که تعیین کننده رنگ چشم فرد بعد از لیزر میباشد ممکن است به رنگ خاکستری، آبی، و یا سبز باشد. اما به طور کلی میتوان گفت بعد از لیزر، چشم فرد روشنتر میشود.
در شکل زیر نمایی از قبل و بعد از لیزر نشان داده شده است.
این روش دائمی بوده، امکان بازگشت رنگ چشم فرد به حالت اولیه وجود ندارد اما این روش نسبت به روش کراتوپیگمنتیشن kerato-pigmentation رنگ چشم طبیعی تری ایجاد میکند چون دقیقاً در همان قسمتی که رنگ چشم فرد را تعیین میکند یعنی عنبیه، اثر میکند. به عبارتی رنگ عنبیه که مسئول رنگ چشم فرد میباشد را تغییر میدهد.
عوارض کوتاه مدت و بلند مدت روشهای تغییر رنگ چشم به علت تازگی هنوز مشخص نیستند. در روش لیزر، ممکن است ندرتاً عوارضی از قبیل افزایش فشار چشم (آب سیاه)، التهاب داخل چشمی، و آب مروارید داشته باشد. برای تشخیص افزایش فشار چشم نیاز است که پس از اتمام جلسات لیزر، فرد مراجعه هر 3 ماه تا یکسال و پس از آن مراجعه سالانه داشته باشد.
کراتوپیگمنتیشن kerato-pigmentation
کراتوپیگمنتیشن یا تاتوی قرنیه (corneal tattooing)، یک روش جدید میباشد که بطور دائم رنگ چشم فرد به رنگ دلخواه خود تغییر داده میشود. در این روش، به کمک لیزر فمتوسکند، یک تونل (tunnel) درون قرنیه ایجاد میشود و سپس رنگ انتخابی فرد درون این تونل تزریق میشود و قرنیه فرد که در جلوی عنبیه هست رنگ آمیزی میشود و رنگ اصلی چشم فرد را میپوشاند.
در این روش چشم فرد ظاهری مانند لنز تماسی رنگی دارد. در لنز تماسی رنگی، اگر از فاصله نزدیک به چشم فرد نگاه کنیم مشخص است که روی چشم فرد لنز وجود دارد. در این روش هم اگر از فاصله نزدیک به چشم فرد نگاه کنیم مشخص میشود که قرنیه فرد رنگ آمیزی شده، و کمتر از روش لیزر طبیعی به نظر میرسد.
عوارض این روش هم مانند روش لیزر به علت جدید بودن کاملاً مشخص نیست اما میتواند عوارض زیر را داشته باشد:
- عفونت قرنیه در یک هفته اول بعد از عمل
- گسترش رنگ به ناحیه مردمک در بعد از چند سال و نیاز به پیوند قرنیه
- کاهش میزان رنگ بعد از گذشت چند سال
- اکتازی قرنیه (بیرون زدگی قرنیه یا حالتی مانند قوز قرنیه) به علت برشهای عمودی و افقی روی قرنیه
- احتمال عوارض داخل چشمی (آب سیاه، آب مروارید، التهاب داخل چشمی) نسبت به روش لیزر کمتر بوده، اما احتمال عوارض قرنیه ای ذکر شده در بالا به علت اینکه روی قرنیه کار میشود، بیشتر است.
- بیشتر از روش لیزر مطالعات روی آن انجام شده است.
کاشت عنبیه مصنوعی Artificial Iris Implant
در این روش یک پروتز مصنوعی عنبیه به رنگ دلخواه فرد، توسط جراحی درون اتاق قدامی چشم کارگذاشته میشود. تقریباً در تمام موارد کار گذاشته شده در چشم، منجر به عارضه شده، که نهایتاً از چشم درآورده میشود. این روش اگر چه هنوز در برخی نقاط دنیا انجام میشود، اما انتخاب آن به علت میزان بالای عوارض باید کنار گذاشته شود. برخی از عوارض کاشت عنبیه مصنوعی در زیر آورده شده است:
- از کار افتادن قرنیه و نیاز به پیوند قرنیه
- افزایش فشار چشم و آب سیاه
- تغییرات ساختاری در عنبیه و تغییر شکل آن
- آب مروارید
در شکل زیر نمایی از کاشت عنبیه مصنوعی در چشم راست و چپ فرد دیده میشود. دو شکل سطر اول نمای عنبیه کاشته شده در دو چشم را نشان میدهد. سطر دوم عنبیه مصنوعی به علت عارضه از کار انداختن قرنیه و ورم قرنیه و ایجاد آب مروارید در آورده شده است. پس از در آوردن مشخص شده که منجر به تغییرات در شکل عنبیه شده است. در دو شکل ردیف سوم نمای چشم پس از عمل آب مروارید و پیوند قرنیه را نشان میدهد.
تغییر رنگ چشم بوسیله قطره و یا پماد iCOLOUR
ابتدا قطره تغییر رنگ چشم ارائه شد. مکانیسم عملکرد این قطره به اینصورت است که مانع ساخت ملانین در سلولای رنگدانه ای یا ملانوسیت عنبیه میشود. زمان لازم تا مشخص شدن اثربخشی قطره 6 ماه پس از استفاده روزانه میباشد. ادامه مصرف بعد از این مدت هم برای حفظ اثر آن لازم است. این قطره تاییدیه FDA آمریکا را ندارد و ترکیب آن مشخص نیست. تولید قطره متوقف شده و بجای آن پماد عرضه شده است.
پماد iCOLOUR برای کاستن از عوارض چکاندن قطره عرضه شد. روش مصرف آن استفاده در دور چشم میباشد. زمان لازم برای اثربخشی تقریباً 2 برابر قطره بوده و اثر آن بعد از گذشت 1 تا 1/5 سال از استفاده روزانه ظاهر میشود. ادامه مصرف بعد از این مدت هم برای حفظ اثر آن لازم است. پماد iCOLOUR نیز مانند قطره آن تاییدیه FDA آمریکا را ندارد.
]
